طرحواره درمانی چیست و برای درمان چه اختلالاتی به کار می‌رود؟
حتماً می‌دانید که روانشناسان در سراسر دنیا از رویکردهای مختلفی روان‌درمانی برای درمان مشکلات درمان‌جویان استفاده می‌کنند و شاید اسم رویکردهایی نظیر روان تحلیلی (روانپویشی، روانکاوی هم گفته می‌شود که ما علی رغم وجود معنای متفاوت آنها، در این مطلب یکی تلقی‌شان می‌کنیم)، درمان شناختی – رفتاری (Cognitive Behavioral Therapy) یا CBT، واقعیت درمانی و … به گوش‌تان خورده باشد.
طرحواره درمانی، یکی از معتبرترین، پر استفاده ترین و موثرترین رویکردهای روان درمانی است. این رویکرد در سال‌های اخیر توجه بسیاری از متخصصان روان‌درمانی، پژوهشگران و مولفان را به خود جلب کرده است.
در این رویکرد درمانی، فرض بر این است که بسیاری از مشکلات ما در بزرگسالی (نظیر افسردگی، اضطراب، مشکل صحبت در جمع، وابستگی های شدید به دیگران، ترس شدید از قضاوت دیگران، خشم‌های زیاد و … ) تحت تاثیر آنچه طرحواره نام دارد، شکل می‌گیرد.
طرحواره چیست ؟
طرحواره، به مجموعه‌ای از باورها، احساسات و اعمال اشاره دارد که در زیرین‌ترین لایه‌ی روان ما قرار دارد و به طور ناخودآگاه افکار، احساسات و رفتارهای ما را در کنترل خود دارد.
برخی از این طرحواره‌هایی که در کودکی (غالباً در 10 سال اول زندگی) شکل می‌گیرند، سازگارند و برخی ناسازگار. ما اینجا از طرحواره‌های ناسازگار اوایل کودکی صحبت می‌کنیم. طرحواره‌هایی که در نتیجه‌ی تامین نشدن نیازهای اساسی روانی فرد ایجاد شده اند.
نیازهای اساسی روانی چیستند؟
در طرحواره درمانی، یک فرض بسیار محکم وجود دارد که هر انسانی صرف نظر از مکان و زمانی که در آن زندگی می‌کند، 5 نیاز اساسی روانی دارد که باید تامین شوند و در صورت عدم تامین شدن، می‌توانند عامل ایجاد طرحواره‌های ناسازگار در کودکی شوند. این 5 نیاز عبارت هستند از :
- احساس امنیت و داشتن یک دلبستگی امن و مطمئن به دیگران (غالباً پدر و مادر)
- احساس هویت فردی و خودکارآمدی (من فلان چیزها را دوست دارم و می‌توانم فلان علایق را دنبال کنم)
- آزادی ابراز احساسات و درخواست توجه دیگران به نیازهای خود
- توانایی بازی کردن و راحت بودن
- داشتن مرزبندی‌ها و محدودیت‌های واقع‌بینانه، مرتبط با سن
زمانی که والدین از تامین این نیازهای اساسی و حیاتی روانشناختی فرزندشان ناتوان باشند (به هر دلیل و بهانه‌ای)، زمینه را برای شکل‌گیری طرحواره‌های ناسازگار در کودک خود فراهم می‌کنند.
طرحواره‌درمانگر، پس از ارزیابی دقیق وضعیت درمانجو، میزان آسیب و … ، اهداف درمانی را ترسیم می‌کند، فرمول بندی مشکلات درمانجو را با او در میان می‌گذارد (اینکه مشکلات اساساً از کجا ایجاد می‌شوند) و به او کمک می‌کند ضمن دیدن این آسیب‌ها، به سمت پذیرش، دیدن هیجانات خود، روبرو شدن با آنها و … پیش برود.
درمانجو در فرآیند طرحواره‌درمانی رفته رفته به ترمیم هیجانات آسیب‌دیده‌ی خود می‌پردازد و با فضایی تازه به زندگی خود می‌گردد.
مدت زمان جلسات طرحواره درمانی غالباً بین 25 تا 100 جلسه است که بسته به عمق و وسعت آسیب های روانشناختی مراجع، میزان همکاری او با درمانگر، نظم و ترتیب جلسات، آمادگی درمانجو برای تغییر و … تعیین می‌شود.
جلسات طرحواره‌درمانی غالباً 50 دقیقه‌ای هستند.
نظرات و تجربیات خود را در ارتباط با طرحواره درمانی با ما در میان بگذارید و در صورت نیاز به مشاوره آنلاین درباره طرحواره درمانی می توانید با ما از طریق لینک زیر در ارتباط باشد:
2 دیدگاه ارسال دیدگاه جدید
مطلب خیلی خوبی بود. به نظر من هم طرحواره درمانی یکی از بهترین رویکردهای روانردمانیه. هم خیلی عمیقه و هم خیلی زیاد طول نمیکشه. مرسی ازتون
ممنون از نظرت صبای عزیز.